تشبیه به آدم (قرآن)قرآن کریم فریب شیطان را زمانی که درصدد فریب انسانها است به فریب آدم و حوا - علیهما السلام- تشبیه می‌کند. ۱ - تشبیه فریب انسانهادر سوره اعراف آیه ۲۷ فریب شیطان را زمانی که در صدد، فریب انسانها است به فریب آدم و حوا - علیهما السلام- تشبیه می‌کند: یـبنی ءادم لا یفتننکم الشیطـن کما اخرج ابویکم من الجنة... «ای فرزندان آدم زنهار تا شیطان شما را به فتنه نیندازد چنانکه پدر و مادر شما را از بهشت بیرون راند و لباسشان را از ایشان برکند تا عورتهایشان را بر آنان نمایان کند در حقیقت او و قبیله اش شما را از آنجا که آنها را نمی‌بینید می‌بینند ما شیاطین را دوستان کسانی قرار دادیم که ایمان نمی‌آورند.» ۱.۱ - آوردن لباس تقویاین آیه گر چه با خطاب" یا بنی آدم" از آیات قبل جدا شده الا اینکه بر حسب معنا تتمه همان مفاد است، به شهادت اینکه کلمه" سوآت" دوباره ذکر شده است، و بنا بر این معنای آن چنین می‌شود: "ای بنی آدم! بدانید که برای شما معایبی است که جز لباس تقوا چیزی آن را نمی‌پوشاند، و لباس تقوا همان لباسی است که ما از راه فطرت به شما پوشانده‌ایم پس زنهار! که شیطان فریبتان دهد و این جامه خدادادی را از تن شما بیرون نماید، همانطوری که در بهشت از تن پدر و مادرتان بیرون کرد. آری، ما شیطانها را اولیای کسانی قرار دادیم که به آیات ما ایمان نیاورده با پای خود دنبال آنها به راه بیفتند". از اینجا معلوم می‌شود آن کاری که ابلیس در بهشت با آدم و حوا کرده (کندن لباس برای نمایاندن عورت هایشان) تمثیلی است که کندن لباس تقوا را از تن همه آدمیان به سبب فریفتن ایشان نشان می‌دهد و هر انسانی تا فریب شیطان را نخورده در بهشت سعادت است و همین که فریفته او شد خداوند او را از آن بیرون می‌کند. " انه یراکم هو و قبیله من حیث لا ترونهم"- این جمله نهی قبلی را تاکید نموده می‌فهماند راه نجات از فتنه‌های ابلیس بسیار باریک است، زیرا وی طوری به انسان نزدیک می‌شود و او را می‌فریبد که خود او نمی‌فهمد. آری، انسان غیر از خود کسی را سراغ ندارد که به جانب شر دعوت و به سوی شقاوت راهنمایی اش کند. " انا جعلنا الشیاطین اولیاء للذین لا یؤمنون"- این جمله نیز تاکید دیگری است برای نهی مزبور، و چنین می‌فهماند که ولایت شیطانها در آدمی تنها ولایت و قدرت بر فریب دادن او است به طوری که اگر از این راه توانستند کاری بکنند بدنبالش هر کار دیگری می‌کنند. (بیان ولایت شیطان بر غیر مؤمنین و اشاره به اینکه بیرون آوردن لباس آدم و حوا در بهشت تمثیلی است از در آوردن لباس تقوی از اندام همه آدمیان توسط شیطان) ۲ - تشبیه عیسیقرآن عدالت عیسی -علیه السلام- به عدالت آدم -علیه السلام -در آفرینش تشبیه کرده است: ان مثل عیسی عند الله کمثل ءادم خلقه من تراب ثم قال له کن فیکون. «در واقع مثل عیسی زد خدا همچون مثل (خلقت) آدم است (که) او را از خاک آفرید سپس بدو گفت باش پس وجود یافت.» ۲.۱ - دیدگاه تفسیر نمونهآیه ناظر به کسانی است که ولادت حضرت مسیح -علیه السلام - را بدون پدر، دلیل بر فرزندی او نسبت به خدا، و یا الوهیتش می‌گرفتند، آیه می‌گوید: «مثل عیسی نزد خدا همچون مثل آدم است که او را از خاک آفرید، سپس به او فرمود: موجود باش، او نیز بلافاصله موجود شد» (ان مثل عیسی عند الله کمثل آدم خلقه برگزیده من تراب ثم قال له کن فیکون) بنابراین، اگر مسیح بدون پدر به دنیا آمد، جای تعجب نیست، زیرا موضوع آدم -علیه السلام - از این هم شگفت انگیزتر بود، او بدون پدر و مادر به دنیا آمد، سپس به غافلان می‌فهماند که هر کاری در برابر اراده حق، سهل و آسان است تنها کافی است بفرماید: موجود باش آن هم موجود می‌شود! ۲.۱.۱ - شان نزولقبلا گفتیم مقدار زیادی از آیات این سوره در پاسخ گفتگوهای مسیحیان نجران نازل شده است، آنها در یک هیات شصت نفری برای گفتگو با پیامبر -صلی الله علیه و آله- به مدینه وارد شده بودند. از جمله مسائلی که در این گفتگو مطرح شد این بود که آنها از پیامبر اسلام -صلی الله علیه و آله- پرسیدند ما را به چه چیز دعوت می‌کنی، پیامبر -صلی الله علیه و آله- فرمود: به سوی خداوند یگانه و این که مسیح بنده‌ای از بندگان اوست و حالات بشری داشت، آنها این سخن را نپذیرفتند و به ولادت عیسی -علیه السلام - بدون پدر اشاره کرده و آن را دلیل بر الوهیت او خواندند آیه نازل شد و به آنها پاسخ داد و چون حاضر به قبول پاسخ نشدند آنها را دعوت به مباهله کرد. ۳ - پانویس
۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۱۰۹، برگرفته از مقاله «تشبیه آدم ». |